Okullar eylül ayının ikinci haftasında açılıyor. Servis araçları sabah-akşam yolları doldurmaya başlayacak. Çocuklarımızın her gün bu araçlarla okula gidip geldiğini düşününce, aklımıza gelecek olan ilk şey “Acaba güvende olacak mı?” oluyor. İşte bu noktada Okul Servis Araçları Yönetmeliği devreye giriyor. Yönetmelik, servislerde uyulması gereken kuralları en ince ayrıntısına kadar belirlemiş durumda. Bu yazımızda servis araçlarında olması gereken asgari gereklilikler, araçların teknik şartları, veliler ve öğrenciler için tavsiyelerimize yer vereceğiz.
Her okul servisinde servisin arka tarafında reflektif “OKUL TAŞITI” yazısı, iniş ve binişlerde yanan kırmızı “DUR” lambası, tüm öğrenciler için üç nokta emniyet kemeri, araç takip sistemi ve kamera kaydı, ayrıca ilk yardım çantası ile yangın söndürme cihazı bulunmak zorunda. Yani aslında gözümüzün aradığı o detaylar, birer iyi niyet değil, mevzuat gereği bir zorunluluktur. Bunun yanında öğrencilerin araca sırayla binmesi, araç durmadan kapıların açılmaması ve iniş sırasında çocukların öne doğru itişmemesi de güvenlik açısından çok önemli küçük kurallardandır.
Bir başka önemli nokta araçların teknik şartları. Servislerin yaşı 12 yılı geçmemeli, düzenli periyodik muayeneler ve altı ayda bir bakım yapılmalı. Sigortasız taşıma kesinlikle yapılmamalı ve zorunlu mali sorumluluk sigortası ile hem yasal hem de güvenliğin en temel dayanağı kayıt altına alınmalıdır. Veliler de zaman zaman çocuklarının servisini gözlemleyerek, aracın bakım ve temizlik durumunu kontrol edebilirler.
Çocuklarımızı taşıyan kişiler de en az araç kadar önemli. Şoförlerin 26 yaşını doldurmuş, D sınıfı ehliyet sahibi, psiko teknik raporlu olması ve son 5 yıl içinde alkollü araç kullanmamış ya da ölümlü kazaya karışmamış olması gerekiyor. Rehber personelin ise 22 yaşını doldurmuş, en az lise mezunu (veya MEB onaylı kursla ilkokul mezunu) olması, sağlık raporu alması, reflektif yelek giymesi ve her öğrencinin emniyet kemerini kontrol etmesi şart. Yani servislerde sadece direksiyondaki kişi değil, yanında duran rehber de güvenliğin ayrılmaz bir parçası. Ayrıca rehberin, öğrencilerin karşıdan karşıya geçişinde yardımcı olması ve küçük yaştaki çocuklara “önce sağa-sola bak” alışkanlığını hatırlatması da büyük önem taşıyor.
Veliler İçin 5 Pratik Kural
- Araç tamamen durmadan çocuğunuzu kapıya yaklaştırmayın, ön/arka tarafta bekletmeyin.
- Çocuğunuzun kemerini her seferinde kontrol edin; kemer omuzdan geçmeli, karın üstünden değil.
- Servis durağını güvenli, trafikten uzak bir noktadan seçin; iki sıra park yapılan yerlerden kaçının.
- İniş-binişte itme-kakma yok kuralını evde tekrar edin; sırayla hareket etmeyi hatırlatın.
- Şoför ve rehberle açık iletişim kurun; güzergâh/telefon bilgilerini güncel tutun, uygunsuzlukları yazılı bildirin.
Çocuklara öğretilecek küçük güvenlik alışkanlıkları
- Servis beklerken kaldırımda, yoldan en az bir adım içeride
- Araç dursa bile, kapı açılmadan ayağa kalkma/ilerleme.
- İnişte önce çevreyi kontrol et, sonra iki adım kenara çekil.
- Yola adım atmadan sağ-sol-sağ bak, göz teması kurmadan karşıya geçme.
- Çantayı iki omuza tak, elde keskin cisim taşımayıp kemeri her zaman tak.
Velilere de büyük görev düşüyor. Çocuklarının emniyet kemeri takıp takmadığını kontrol etmek, araç kapasitesinin aşılmadığından emin olmak küçük gibi görünen ama hayati öneme sahip detaylar. Bununla birlikte velilerin servis aracına çocuklarını tam durmadan bindirmemeleri, aracın önünde ya da arkasında bekletmemeleri de trafik güvenliği açısından kritik. Okul yönetimleri ise servis alanlarını düzenlemek, belgeleri kontrol etmek ve engelli öğrenciler için gerekli tedbirleri almakla yükümlü. Milli Eğitim Müdürlükleri ise şoför ve rehber personele düzenli eğitim verilmesini sağlıyor. Böylece zincirin her halkası tamamlanmış oluyor.
Bu arada denetimler de sürecin en kritik kısmı. Eğitim-öğretim yılı başında valilik ve kaymakamlıkların oluşturduğu komisyonlar servis araçlarını denetliyor, kolluk kuvvetleri ise yıl boyunca kontrol yapabiliyor. Kurallara uymayan taşımacıların özel izin belgeleri iptal ediliyor ve aynı eğitim yılı içinde yeniden düzenlenemiyor. Bu nedenle hem servis firmaları hem de veliler, küçük ihlalleri bile zamanında bildirmelidir.
Sonuç olarak, servislerde güvenlik sadece şoförün direksiyon başındaki dikkatiyle sınırlı değil. Araçtan personele, okul yönetiminden veliye kadar herkesin sorumluluğundadır. Okul Servis Araçları Yönetmeliği bu bütünlüğü sağlamak için var. Unutmayalım; küçük bir ihmal büyük sonuçlara yol açabilir. Çocuklarımızın her sabah güvende yola çıkıp, güvenle evine dönmesi için hepimize görev düşüyor.
